
ต้นไม้ทนแดด กับต้นปักษาสวรรค์
ต้นไม้ทนแดด กับต้นปักษาสวรรค์ (Bird of Paradise) เป็นพืชดอกเขตร้อนประเภทหนึ่งที่มีดอกทั้งปี นิยมใช้ตัดดอก หรือปลูกสำหรับเพื่อการตกแต่งสถานที่ตกแต่งสวน ความสวยของไม้อกที่โด่งดังเรียงนามเพราะแบบนี้ เป็นที่ชอบอกชอบใจคนที่รักดอกไม้มามากมายถัดมากแล้ว ภูเก็ต วิลล่า
เนื่องจากคุณลักษณะเด่นของดอกเมื่อเวลาบานสุดกำลัง จะมีลักษณะเหมือนนกเกาะที่ก้านดอกหรือกาบดอก บางคนก็จินตนาการมองเห็นเป็นนกที่กำลังบินอยู่บนฟ้า บ้างก็มองเห็นเป็นหัวนกที่มีหงอนหรือลักษณะผู้กระทำรีดนิ้วมือของหญิงสาวด้วยอาการที่อ่อนช้อย สุดแล้วแต่สายตาของแต่ละท่านที่จินตนาการต่างๆนาๆ บ้าน
แต่ว่าก็ยังมีคนอีกเยอะมากๆยังงงเต็กรวมทั้งหลงผิดมีความรู้สึกว่าต้นปักษาสวรรค์เป็นพืชดอกลักษณะเดียวกับธรรมรักษา(ก้ามกุ้ง ก้ามกั้ง และก็ก้ามปู;Heliconia)เนื่องจากว่ามีลักษณะดอกคล้ายกัน ถ้าหากพิเคราะห์ในทางของความสวย ดอกธรรมรักษานั้นสู้ต้นปักษาสวรรค์มิได้ ราคาก็ถูกกว่า การปลูก การอุปถัมภ์ค้ำชูรวมทั้งการขยายพันธุ์ก็ทำเป็นง่ายดายกว่า ซึ่งตรงจุดนี้ก็ต้องการที่จะให้ทุกคนทำความเข้าใจเสียใหม่ให้ถูกตรงกันเป็น “ต้นปักษาสวรรค์” Phuket Villas
เป็นพืชที่อยู่ในสกุล (Family) Strelitziaceae สกุล (genus) Strelitzia (พืชในสกุลนี้และกล้วยพัดด้วย) ซึ่งต่างกับธรรมรักษาที่อยู่ในสกุล Heliconiaceae สกุล Heliconia แต่ก่อนพืชทั้งยังสามประเภทหมายถึงต้นปักษาสวรรค์ กล้วยพัด และก็ธรรมรักษา จะอยู่ในสกุลเดียวกวันเป็น Musaceae อีกทั้งต้นปักษาสวรรค์รวมทั้งธรรมรักษาสามารถแบ่งย่อยเป็นประเภท (species) ได้อีกซึ่งในช่วงเวลานี้จะเอ่ยถึงเฉพาะประเภทของต้นปักษาสวรรค์แค่นั้น
ก่อนจะเสนอแนะเนื้อหาให้ลึกลงไปถึงจำพวกของต้นปักษาสวรรค์ พวกเรามาทำความรู้จักกับพืชดอกเขตร้อนที่มีชื่ออันเพราะว่า “ต้นปักษาสวรรค์” กันพื้นฐานก่อน Phuket Villas
“ต้นปักษาสวรรค์” มีชื่อสามัญว่า Bird of Paradise มีถิ่นเกิดในแอฟริกาใต้ ต้นปักษาสวรรค์มีอยู่หลายแบบ แต่ว่าที่นิยมนำมาปลูกกันมากมายมี 2 ประเภทเป็น Strelitzia reginae (ดอกสีส้ม) แล้วก็ Strelitzia Nicolai (ดอกสีขาว)
ลักษณะทางวิชาพฤกษศาสตร์
ลักษณะต้น มี 2 ประเภทเป็น
- ประเภทที่ไม่มีลำต้นอยู่เหนือพื้นดิน ต้นเป็นหัวหรือเหง้ารุ่งโรจน์อยู่ใต้ดิน มีแม้กระนั้นก้านใบแล้วก็ตัวใบโผล่ขึ้นมาเพียงแค่นั้น ก้านใบมีสีแดงคล้ำ โผล่ขึ้นมาเหนือดิน ใบเป็นใบลำพัง มีอิสรภาพแต่ว่ามักจับกลุ่มกันขึ้นเป็นกอ สูงราว 5-6 ฟุต ดังเช่นว่า Strelitzia reginae, Strelitzia parvifolia ฯลฯ บ้านจัดสรร
- จำพวกที่มีลำต้นอยู่เหนือพื้นดินเห็นได้ชัดเจน มีลำต้นสูง ใบเหมือนกล้วยพัด บางจำพวกมากถึง 30 ฟุต ใบยาว 6 ฟุต จำพวกนี้ในประเทศไทยบัดนี้ที่มีต้นใหญ่ๆแล้วก็มีดอกหาดูได้ยาก ดังเช่น Strelitzia Nicolai, Strelitzia alba ฯลฯ
ใบ มีสีเขียวเข้ม เนื้อใบเปราะแข็งกระด้าง มีเส้นใบย่อยขวางกับใบเป็นเส้นบรรทัดตามแนวเฉ ใบรูปรีขอบขนาน ปลายใบแหลม ขอบใบเรียบสะอาดไม่มีจะ โคนใบเรียวสอบเข้าพบก้านใบ ก้านใบในช่วงต่อรับจากใบเป็นก้านมนกลม ในตอนเหนือดินราว 1 ฟุต ก้านใบจะแผ่แบนโค้งเข้าพบกันเป็นลักษณะกาบ ก้านใบยาวโดยประมาณ 2-3 ฟุต ตอนใบยาวโดยประมาณ 1-2 ฟุต ขนาดใบกว้างโดยประมาณ 3-4 นิ้ว บ้านสองชั้น

ดอก ต้นปักษาสวรรค์จะเริ่มให้ดอกเมื่ออายุราวๆ 3-6 ปี แม้กระนั้นจะไม่มีดอกจนตราบเท่ามีใบอย่างน้อยที่สุดปริมาณ 10 ใบ เมื่อมีดอกต้นปักษาสวรรค์จะแทงก้านดอกเป็นลำกลมขึ้นมาจากกาบโคนใบ สูงมาเหนือกอดอกออกเป็นช่อในส่วนปลายของก้านดอก ดอกต้นปักษาสวรรค์ช่อหนึ่งๆจะมีดอกรวมอยู่ในกาบรองดอกเดียวกันตั้งแต่ 3-7 ดอก กาบรองดอกมีลักษณะเหมือนกาบของปลี บ้าน
สีของดอกรวมทั้งกาบรองดอกนี้ในแต่ละชนิดจะมีสีที่แตกต่างออกไป ในดอกหนึ่งๆมีกลีบดอกไม้รูปใบหอกปลายแหลม 3 กลีบ กลีบหนึ่งๆยาวราวๆ 2.5-3 นิ้ว เกสรตัวผู้มีลักษณะเหมือนลูกศรช่วงท้ายสุดของท่อเกสรตัวผู้เป็นส่วนของเกสรตัวเมียซึ่งมีสีน้ำตาลอ่อนดูเหมือนรูปแบบของส่วนแหลมที่สุดของปลายลูกศรนั่นเอง ดอกต้นปักษาสวรรค์ ช่อหนึ่งๆเมื่อบานเต็มกำลังจะยาวได้ตั้งแต่ 4-8 นิ้ว ลักษณะการบานของต้นปักษาสวรรค์เหมือนนกเกาะหรือรูปแบบของผู้กระทำรีดนิ้วมือ ดอกจะบานจากโคนไปพบปลาย บ้านเดี่ยว
เม็ด กลม เปลือกครึ้ม ผิวเรียบเป็นเงา
การขยายพันธุ์ แยกหน่อหรือเพาะจากเม็ด (ถ้าเกิดปรารถนาปริมาณต้นมากมาย) กระบวนการให้เม็ดผลิออกเร็วขึ้น โดยการนำเม็ดแช่น้ำร้อน 100°c ตรงเวลา 1 วัน ก่อนนำไปปลูก 7-10 วัน
ภาวะลมฟ้าอากาศที่ถูกใจ ต้นปักษาสวรรค์ถูกใจขึ้นในที่ที่โล่งแจ้ง อยากได้แสงสว่างมากมายตลอดวัน ลมสงบอยากน้ำในจำนวนที่พอดีเติบโตเจริญในดินร่วนซุยผสมทรายที่มีการระบายน้ำดี แล้วก็ดินที่มีปุ๋ยอินทรีย์ ดังเช่นว่า ปุ๋ยหมักหรือปุ๋ยธรรมชาติ HOME
ประเภทของต้นปักษาสวรรค์
- Strelitzia augusta เป็นประเภทที่มีลำต้นสูงจากพื้นดินเหมือนกล้วยพัด (Ravenala) ลำต้นสูง 18-20 ฟุต หรือบางต้นมากถึง 300 ฟุต ใบยาว 4-6 ฟุต ใบกล้วยมักแตกเป็นริ้ว เนื่องจากว่าถูกลมพัดตีใบแตก ช่อดอกใหญ่สั้น ติดกาบใบใกล้ลำต้น มีกาบช่อดอกที่เรียกว่าbract หรือ spath .ใหญ่แข็งด้านในมีดอกสีขาว
- Strelitzia caudata เป็นพืชพื้นบ้านของประเทศรัสเซียรวมทั้งทวีปแอฟริกาใต้ ลักษณะลำต้นคล้ายกับ S.augusta แต่ว่ากาบดอกมีสีชมพู ด้านในมีดอกสีขาว
- Strelitzia Nicolai ลำต้นสูงเหมือน S.augusta และก็ S.caudata แม้กระนั้นมีกาบดอกสีแดง กลีบสีน้ำเงินอ่อนคละเคล้าขาว ช่อดอกออกจะใหญ่
- Strelitzia alba ประเภทนี้มีขนาดกอสูงได้ถึง 10 เมตรทีเดียวแต่ว่าช่อดอกกลับเล็กนิดหนึ่ง ดอกเป็นสีเหลืองอ่อนๆแทบขาว กาบรองดอกเป็นสีขาวซีดๆ
- Strelitzia parvifolia ขึ้นเป็นกอใหญ่ กอไม่สูงเท่าไรนักโดยประมาณ 4 ฟุต ไม่มีลำต้นสูงพ้นพื้นดิน ใบกลมเหมือนกก ก้านดอกยาวยกตั้งชันขึ้นทำให้ดอกมองดูเด่น กาบดอกสีเหลืองตัวดอกสีเหลืองม่วง มียอดกลีบสีน้ำเงิน โครงการภูวิลล่า ภูเก็ต
- Strelitzia reginae เป็นพวกที่ไม่มีลำต้น แตกกอได้ดิบได้ดี ก้านใบยาว ตัวใบกว้างมน ขอบของใบห่อเข้าด้านในบางส่วน กอสูงราว 3-5 ฟุต เติบโตช้า กาบใบมีสีเทาผสมเขียวรวมทั้งชมพูอ่อนๆใบดกวาวเส้นกึ่งกลางใบมีสีแดงหรือชมพูอ่อนๆดอกยกขึ้น มีก้านดอกยาว มักเป็นช่อดอกเดียวหรือมีสองดอกอยู่บนก้านเดียวกัน กลีบดอกไม้เป็นรูปเรือ สีส้มแก่ผสมม่วง กลีบในสีส้ม ปลายกลีบแหลมมีสีน้ำเงิน เมื่อเวลาบานเต็มกำลังเหมือนนกเกาะที่ก้านดอกหรือที่กาบดอก
- Strelitzia kewensis เป็นจำพวกลูกผสมระหว่าง S.reginae กับ S.augusta ดอกมีสีเหลืองอ่อน ที่โคนกลีบสีชมพูอ่อน
ต้นปักษาสวรรค์เป็นพืชที่มีความงามโดยเฉพาะอย่างยิ่งดอกจะมองคล้ายกับนกที่กำลังบินอยู่บนฟ้า พวกเราจะปลูกไว้เพื่อดูดอกของมันโดยยิ่งไปกว่านั้น ใบมีสีเขียวเข้ม ลักษณะรูปใข่ แต่ว่าช่วงปลายใบจะเรียวแหลมคล้ายกับหอก ใบยาวราว 12-16 นิ้ว ตั้งอยู่บนก้านใบที่แข็งแรงยาวราว 17-18 นิ้ว นิยมนำมาปลูกในสวนหย่อมหรือแนวรั้วบ้าน ความคงทนก็เลยไม่จำเป็นที่ต้องดูแลมากมายฯลฯไม้เลี้ยงง่ายรวมทั้งอยากแสงตะวันทั้งวัน บ้าน
ต้นปักษาสวรรค์ เป็นพืชมีดอก ดอกบางครั้งอาจจะออกเป็นดอกผู้เดียว หรือเป็นช่อ ดอกออกมาจากโคนกาบใบ ก้านช่อดอกกลม มีกาบรองดอกรูปเรือรองรับดอกย่อย มีดอกทั้งปี ดอกเมื่อเวลาบานเต็มกำลัง จะมีลักษณะเหมือนนกเกาะที่ก้านดอกหรือกาบดอก ถูกใจดินร่วนซุยคละเคล้าทราย ระบายน้ำได้ดิบได้ดี ความชุ่มชื้นสูง แดดรำไร มีดอกก้าวหน้าที่มีอากาศเย็น นิยมใช้ตัดดอก หรือปลูกเพื่อตกแต่งสถานที่ตกแต่งสวน
ลักษณะทางวิชาพฤกษศาสตร์
ต้นปักษาสวรรค์มีใบเป็นใบคนเดียว รูปหอกปนขอบขนาน เหมือนใบกล้วย ปลายใบแหลม วัวนมนถึงสอบ ขอบเรียบกว้าง 10 – 15 เซนติเมตร ยาว 30 – 60 เซนติเมตร ก้านใบยาว 30 -60 เซนติเมตร รอบๆช่วงต่อกับแผ่นใบกลมมน โคนก้านใบแผ่แบนเป็นกาบโอบรอบต้น จะเริ่มให้ดอกเมื่ออายุ 3 – 6 ปี ดอกมีทรงเหมือนนกที่กำลังกางปีก บางครั้งอาจจะออกเป็นดอกลำพัง หรือเป็นช่อราวๆ 3 -7 ดอก ออกมาจากโคนกาบใบ ก้านช่อดอกกลม บ้าน
มีกาบรองดอกรูปเรือรองรับดอกย่อย แต่ละดอกมีกลีบเลี้ยงรูปหอกแคบยาว 3 กลีบ และก็กลีบดอกไม้รูปลูกศร 2 กลีบ ส่วนปลายกลีบห่อชิดกัน มีเกสรเพศผู้รวมทั้งเพศภรรยาอยู่ด้านใน ตอนท้ายสุดของลูกศรมียอดเกสรเพศเมียสีน้ำตาลยื่นออกมา เมื่อดอกบานสุดกำลังมีความยาว 8 – 12 เซนติเมตร ทยอยบานจากโคนช่อไปปลายช่อ ผลมีรูปรี จะแห้งรวมทั้งแตก ข้างในมีเม็ด 3 เม็ด รูปกลม มีเปลือกครึ้มสีดำ
แก้การปลูกเลี้ยง